สารบัญเนตติ ห้วเรื่อง, เลขข้อ | เนตติไฟล์เดียว html, text
เนตติปกรณ์แปล ข้อ 064 (2. วิจยหารสัมปาตะ) [64] พระผู้มีพระภาคเจ้า เมื่อทรงระลึกถึงภพนั้น ๆ ย่อมทรงทราบได้โดยไม่เหลือว่า บรรดาสัตว์ผู้เข้าถึงสวรรค์ ผู้เข้าถึงมนุษย์ ผู้เข้าถึงอบายเหล่านั้นอกุศลมีโลภะเป็นต้นของบุคคลนี้หนา กุศลมีอโลภะเป็นต้นของบุคคลนี้น้อยก็หรือว่า อินทรีย์เหล่านี้ของบุคคลนี้ สั่งสมไว้หนาหรือน้อย หรือไม่ได้สั่งสมในโกฏิแห่งกัป หรือในแสนแห่งกัป หรือในพันแห่งกัป หรือในร้อยแห่งกัป หรือในระหว่างแห่งกัป หรือในครึ่่งกัป หรือในปีหนึ่่ง หรือในครึ่่งปี หรือในเดือนหนึ่่งหรือในปักษ์หนึ่ง หรือในวันหนึ่่ง หรือในครู่หนึ่่ง ด้วยความประมาทนี้ หรือด้วยความเลื่่อมใส ดังนี้ ฯ ในพระญาณนั้น ญาณใด ย่อมเห็นสัตว์ทั้งหลาย กำลังจุติ กำลังเกิด เลวประณีต มีผิวพรรณดี มีผิวพรรณทราม ผู้ไปดี ไปไม่ดี ด้วยทิพยจักษุอันบริสุทธิ์อันก้าวล่วงของมนุษย์ พระผู้มีพระภาคเจ้าย่อมทรงทราบสัตว์ผู้เป็นไปตามกรรมด้วยญาณนั้นว่า ท่านผู้เจริญทั้งหลายเหล่านี้หนอ ประกอบด้วยกายทุจริต ด้วยวจีทุจริต ด้วยมโนทุจริต ติเตียนพระอริยะทั้งหลาย มีความเห็นผิด ยึดมั่นในกรรมอันมีความเห็นวิปริตเป็นเหตุ สัตว์เหล่านั้น เมื่่อตายเพราะกายแตกก็เข้าถึงซึ่งอบาย ทุคติ วินิบาตและนรก ก็หรือว่า สัตว์ผู้เจริญทั้งหลายเหล่านี้หนอ ประกอบด้วยกายสุจริต วจีสุจริต มโนสุจริต ไม่ติเตียนพระอริยะทั้งหลายเป็นสัมมาทิฏฐิ เป็นผู้สมาทานกรรมอันเป็นสัมมาทิฏฐิ สัตว์เหล่านั้น เมื่อตายเพราะกายแตกเป็นผู้เข้าถึงซึ่งสุคติ และซึ่งโลกมีอารมณ์อันเลิศด้วยรูปารมณ์เป็นต้น ฯ กิจแห่งพระญาณทั้ง 2 คือ ที่ 8 และ 9 (ที่กระทำเป็นอันเดียวกันแสดง)ว่า "ในสัตว์ทั้งหลายที่เข้าถึงสวรรค์ เข้าถึงมนุษย์ เข้าถึงอบายเหล่านั้นกรรมอย่างนี้ อันบุคคลนี้สั่งสมแล้ว ในโกฏิแห่งกัป หรือในแสนแห่งกัป หรือในพันแห่งกัป หรือในร้อยแห่งกัป หรือในกัปหนึ่ง หรือในระหว่างแห่งกัป หรือในครึ่่งกัป หรือในหนึ่งปี หรือในครึ่งปี หรือในเดือนหนึ่ง หรือในปักษ์หนึ่งหรือในวันหนึ่ง หรือในเวลาครู่หนึ่ง ด้วยความไม่ประมาทหรือด้วยความผ่องใส"ดังนี้ ญาณทั้ง 2 ปุพเพนิวาสานุสสติญาณ และทิพยจักขุญาณ ของพระผู้มีพระภาคเจ้านี้ ชื่่อว่า เป็นกำลังของพระตถาคตข้อที่ 8 และ 9 แล ฯ ในพระญาณเหล่านั้น มีนัยตามที่กล่าวแล้ว ญาณใดเป็นสัพพัญญุตญาณปราศจากธุลี มีมลทินไปปราศแล้ว มีมารอันขจัดแล้ว เพราะความที่พระองค์ถึงความเป็นผู้รู้ทั้งปวง เพราะธรรมทั้งปวงอันพระองค์ทรงทราบแล้ว ณ ควงแห่งไม้โพธิ์ ญาณดังกล่าวนี้เป็นกำลังที่ 10 ของพระผู้มีพระภาคเจ้า เพราะพระผู้มีพระภาคเจ้าทั้งหลาย ผู้ตรัสรู้แล้ว ย่อมประกอบด้วยกำลัง 10 อย่างฉะนี้แล ฯ จบ วิจยหารสัมปาตะ ฯ 3. ยุตติหารสัมปาตะ |