นโม ตัสสะ ภควโต อรหโต สัมมาสัมพุทธัสสะสารบัญ: ห้วเรื่อง, เลขข้อ | ไฟล์เดียว: html, text | [ค้นหา] [สารบัญ] <ก่อนนี้] [ถัดไป> เนตติปกรณ์แปล : 2. วิจยหารวิภังค์ [ 16 ] บาปอกุศลธรรมที่ยังไม่เกิด เป็นไฉน ? คือ กามวิตก, พยาบาทวิตก, วิหิงสาวิตก. เหล่านี้ชื่อว่าบาปอกุศลที่ยังไม่เกิด. บาปอกุศลธรรมที่เกิดขึ้นแล้วเป็นไฉน ? คือ อกุศลมูลทั้งหลายที่เป็นอนุสัย. เหล่านี้ชื่อว่าบาปอกุศลธรรมที่เกิดขึ้นแล้ว. กุศลธรรมที่ยังไม่เกิด เป็นไฉน ? คือ อินทรีย์ทั้งหลายมีสัทธาเป็นต้น ของโสดาบันบุคคล. เหล่านี้ชื่อว่ากุศลธรรมที่ยังไม่เกิด. กุศลธรรมที่เกิดขึ้นแล้ว เป็นไฉน ? คือ มรรคอินทรีย์ทั้งหลายของบุคคลผู้ตั้งอยู่ในโสดาปัตติมรรค ที่ปฏิบัติเพื่อให้แจ้งประจักษ์โสดาปัตติผล. เหล่านี้ชื่อว่ากุศลธรรมที่เกิดขึ้นแล้ว. ในบรรดาอินทรีย์ที่ป้องกันกามวิตก ชื่อว่าสตินทรีย์. อินทรีย์ที่ป้องกันพยาบาทวิตก ชื่อว่า สมาธินทรีย์. อินทรีย์ที่ป้องกันวิหิงสาวิตก ชื่อว่า วิริยินทรีย์. อินทรีย์ที่ละทำให้หาย ทำให้สิ้น ทำให้ไม่เกิดอีก ทำให้ตั้งอยู่ไม่ได้ ซึ่งบาปอกุศลธรรมทั้งหลาย ชื่อว่า ปัญญินทรีย์. ความเชื่อ ความเลื่อมใส ในอินทรีย์ทั้ง 4 เหล่านี้ ชื่อว่า สัทธินทรีย์ ในบรรดาอินทรีย์เหล่านนั้น พึงทราบ (จดจำ) สัทธินทรีย์ได้ในที่ไหน ? ในเหตุแห่งการถึงกระแส คือ กุศล. พึงทราบวิริยินทรีย์ได้ในที่ไหน ? ในสัมมัปปธาน 4. พึงทราบสตินทรีย์ได้ในที่ไหน ? ในสติปัฏฐาน 4. พึงทราบสมาธินทรีย์ได้ในที่ไหน ? ในฌาน 4. พึงทราบปัญญินทรีย์ได้ในที่ไหน ? ในอริยสัจ 4. เสกขบุคคลผู้ไม่ประมาทในกุศลธรรมทั้งปวงอย่างนี้ อันพระผู้พระภาคตรัสแล้ว โดยความเป็นผู้ไม่มีใจมัวมอง เพราะฉะนั้นพระองค์จึงตรัสว่า “มนสา นาวิโล สิยา (พึงเป็นผู้มีใจไม่มัวหมอง)” |